Hoogbegaafd kind

Als ouder wil je je kind op de juiste manier helpen en ondersteunen. Dat gaat alleen maar als je weet waarom ze bepaald gedrag stellen en hoe je met die specifieke gedragingen om kunt gaan. In dit artikel leggen we uit wat hoogbegaafdheid is, de kenmerken van hoogbegaafdheid en hoe je jouw kind kan ondersteunen.

Wat is hoogbegaafdheid?

Hoogbegaafdheid wordt vaak geassocieerd met een hoge intelligentie (IQ groter dan 130). Maar eigenlijk is het een verzamelterm voor enkele persoonlijkheidskenmerken over hoe een persoon denkt en handelt. Daarnaast is het deels erfelijk en ook omgevingsfactoren zoals onderwijs, geboortecomplicaties en ziektes kunnen een invloed hebben op het intelligentieniveau. Tot slot zijn er bepaalde persoonlijkheidskenmerken die erop kunnen wijzen dat iemand hoogbegaafd is.

De kenmerken van een hoogbegaafd kind

Checklist van kenmerken waar je naar kan kijken als je denkt dat je kind hoogbegaafd is:

• Over- of onderprikkeling. Hoogsensitiviteit  gaat vaak samen met hoogbegaafdheid.
• Ontwikkelingsvoorsprong of asynchrone ontwikkeling. Hoogbegaafde kinderen hebben een voorsprong op hun leeftijdgenootjes op vlak van verbale, emotionele en wiskundige vaardigheden.
• Goed geheugen en een lange concentratie. Dit betekent niet dat hoogbegaafde personen daarom goed presteren. Door het perfectionisme dat veel hoogbegaafden hebben, presteren ze vaak onder hun niveau.
• Veel kennis verwerken: kan leiden tot slaapproblemen zoals nachtangst.
• Breed interesseveld. Door de nieuwsgierigheid en kritische ingesteldheid kunnen kinderen je een gedetailleerde uitleg geven over hun interesses zoals bijvoorbeeld dinosaurussen.
• Out-of-the-box denken. Sterke fantasie en creativiteit.
•  Minder sterke sociale vaardigheden. Ze zijn eerder uniek in onze samenleving en vinden daarom weinig gelijkgestemden met dezelfde interesses. Ook hebben hoogbegaafde kinderen het moeilijk met hun gevoelens en gedachten correct uit te drukken in woorden.

Baby's en peuters (0 t.e.m. 3 jaar)

• Diepgaande interesses
• Herkennen snel kleuren en cijfers
• Uitgebreide woordenschat

Kleuters (4 tot 6 jaar)

• Buitengewoon nieuwsgierig
• Verkeerde verwachtingen over bijvoorbeeld de kleuterschool
• Sterk sociaal-emotioneel ontwikkeld

Kinderen (7 tot 12 jaar)

• Thuis ontladen: boos, verdrietig en driftbuien
• Ongebruikelijke woordenschat
• Enorm leergierig
• Sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel

Gedragsproblemen die hoogbegaafde kinderen ervaren

Zonder gepaste ondersteuning ervaren hoogbegaafden al op jonge leeftijd problemen met zichzelf en/of de omgeving. De omgeving kan een probleem vormen als ze het etiket van 'probleemkind' geven aan een hoogbegaafd kind. Daarnaast kan er in de klas onderprikkeling plaatsvinden. Het hoogbegaafde kind verveelt zich en heeft het gevoel alles al te kennen. Het kind zal zich door de omgeving slecht in zijn vel, eenzaam en ongehoord voelen. Ook als ouder is het moeilijk om daar op een gepaste manier mee om te gaan. Thuis ontstaan discussies en kan het bommetje wel eens ontploffen.

Ook bij de overgang van de lagere school naar de middelbare school ondervinden hoogbegaafden kinderen dat niet alles vanzelf gaat zoals ze dat wel gewoon waren. Dit zorgt voor ontgoocheling en hoogbegaafde kinderen beginnen enorm te twijfelen aan hun eigen kennen en kunnen wat op een latere leeftijd tot faalangst leidt.

Ondersteunen hoogbegaafd kind

Elk kind is anders en verdient een eigen, unieke aanpak. Hieronder is een overzicht van enkele mogelijke manieren om een hoogbegaafd kind te ondersteunen:

• Bied ruimte voor autonomie.
• Versterk contact met gelijkgestemden. Ga op zoek naar andere personen met hoogbegaafdheid op school, bij vrijetijdsactiviteiten of bij externe organisaties zoals Stichting Hoogbegaafd.
• Stimuleer de talenten. Dit kan door op zoek te gaan naar nieuwe, uitdagende vrijetijdsactiviteiten.
• Zorg ervoor dat thuis een veilig plaats is. Praat, luister en maak plaats voor emoties.
• Bachbloesems bieden bescherming bij overprikkeling, zijn goed voor het zelfvertrouwen en ondersteunen je kind op een gepaste manier.  Elke mix bij ons wordt volledig afgestemd op de specifieke situatie van jouw kind. 

ADHD, autisme, hoogsensitiviteit of hoogbegaafdheid?

Er zijn bepaalde aspecten uit andere gedragsstoornissen die overeenkomen met de kenmerken van hoogsensitiviteit. Hoogsensitieve personen kunnen zich namelijk soms druk of juist teruggetrokken gedragen. Bekijk naar het geheel van persoonlijkheidskenmerken van een kind om uit te maken of je kind eerder ADHD of autisme heeft of net hoogsensitief of hoogbegaafd is.